In de kerstvakantie las ik ‘Komt een land bij de dokter', het indrukwekkende boek van huisarts-straatarts Michelle van Tongerloo. Wat haar patiënten nodig hadden, zo leerde Van Tongerloo, bleek lang niet altijd overeen te komen met wat zij hen als arts kon bieden.

De personeelstekorten in het sociaal werk zijn nijpend. Terwijl instellingen worstelen om vacatures in te vullen, dreigen de tekorten verder op te lopen met het voornemen tot strengere regulering rondom (schijn)zelfstandigheid. Die situatie legt een fundamenteler probleem bloot: het sociaal werk raakt uit balans. Dit heeft gevolgen voor niet alleen de kwaliteit van het vak, maar ook voor de mensen die ervan afhankelijk zijn.

Tien jaar geleden werden de Wmo, de Jeugdwet en de Participatiewet overgeheveld naar de gemeenten. Het was ‘de grootste verbouwing van de verzorgingsstaat ooit'. Houriya Harrane, Sjef van der Klein en Jenny Zwijnenburg kijken terug. Ze zijn kritisch, maar zien ook dat het sociaal werk veel meer op de kaart gezet is. ‘Bij ons ging het roer om toen een meneer die wilde klaverjassen, maanden op de wachtlijst stond.'

Evelien Rauwerdink-Nijland deed onderzoek naar het belang van de werkrelatie in het straathoekwerk - het contact tussen straathoekwerkers en hun doelgroep. Haar aanbeveling: steek meer tijd in je doelgroep. Outreachende inspanningen van straathoekmedewerkers beginnen pas na acht maanden iets op te leveren.

De politieke achtergrond van Syrische statushouders werkt door in hun relaties met sociale professionals. Jaber Mawazini, sociaal werker, socioloog en zelf Syrisch statushouder, pleit voor betere ondersteuning van deze groep. ‘Je competenties kennen? Voor mensen uit een dictatuur is dat een manier van denken die zij niet kennen.'

De problemen rond continuïteit in de jeugdzorg zijn alom bekend. Als passende hulp door financiële tekorten bij aanbieders in het gedrang dreigt te komen, kan de Jeugdautoriteit aanbieders verplichten verbeteringsplannen te maken. Lennie Haarsma sprak met Kees van Nieuwamerongen en Tineke de Waard, beiden werkzaam bij de Jeugdautoriteit. ‘Het valt mij op dat er in de sector een heleboel verantwoordelijkheid in handen van de professional gelegd wordt, die vaak toch al overbelast is.'

Reflecteren op casuïstiek is belangrijk voor de beroepsvorming. In hoeverre is het een schending van de privacy om een op feiten gebaseerde casus te presenteren in de besloten setting van een training of in een meer openbare setting, zoals een webinar? Over die vraag gaat deze tuchtzaak.

In het kader van universele principes als ‘sociale rechtvaardigheid' en ‘respect voor diversiteit' moeten sociaal werkers een positieve houding innemen tegenover de groepen waar zij zich voor inzetten. Hanneke van Lieshout en Nard Brulot onderzochten de invloed van een straatroute op de attitudes van studenten jegens mensen die dak- en thuisloos zijn.

Zingevingsvragen komen niet structureel aan bod in het contact tussen cliënten en sociaal werkers. Ten onrechte, want er is aan beide kanten wel degelijk behoefte aan. Ghislaine Mulder & Marjoleine Vosselman zetten uiteen hoe de kaartenset ‘Blik op ZIN' sociaal werkers kan helpen bij gesprekken over zingeving.

In september 2024 vond in Rotterdam de Vlaams-Nederlands Conferentie Sociaal Werk plaats. Onderzoekers van Nederlandse hogescholen en Vlaamse universiteiten gaven presentaties over ‘rechtvaardigheid' in hun werk. Marja Jager-Vreugdenhil zag dat er opvallend veel aandacht was voor eco-sociaal werk.

‘Ik ben jeugdbeschermer bij een organisatie die alleenstaande minderjarige vluchtelingen begeleidt. Als in Ter Apel blijkt dat een kind alleen is, krijgt een organisatie als de onze de voogdij. Volgens de wet moeten alle kinderen tot achttien jaar een wettelijke vertegenwoordiger hebben. Als ze onder de vijftien zijn gaan ze, in afwachting van gezinshereniging, naar een opvanggezin uit hun eigen netwerk of naar onze pool met opvanggezinnen.

De psychosociale leerlingenzorg is een essentieel onderdeel van het Zweedse onderwijssysteem. Patrick Broeders belicht de sterke punten van het Zweedse model, maar ook de uitdagingen: personeelstekorten en een toename van geweld.

Micha de Winter is bekend van de ‘pedagogische civil society', een concept dat inmiddels in veel beleidsnota's over opgroeien en opvoeden terugkomt. De emeritus hoogleraar pedagogiek deelde in eerder werk een ambitie: iedereen die zich met opvoeding, onderwijs en jeugdbeleid bezighoudt weer flink wat ambitieuzer maken ten aanzien van opvoeding.

Hieronder kun je Vakblad Sociaal Werk nr. 1-2025 lezen als een doorbladerbare pdf. Wil je de online artikelen liever als losse artikelen lezen dan kan dat natuurlijk ook. Om onderstaande pdf te kunnen bekijken, moet je ingelogd zijn.