Wisselcolumn
Woonschool
Een paar jaar geleden deden mijn collega's en ik onderzoek naar de lotgevallen van kwetsbare groepen - mensen met een psychiatrische achtergrond of een verstandelijke beperking - in gewone buurten.
Pindakaas of jam?
De toekomst, ook die van de gehandicaptenzorg, is ongewis en van veel factoren afhankelijk. Maar de beste manier om de toekomst te voorspellen is nog altijd: die toekomst zelf creëren. Wij hebben als individuen in de zorg immers mogelijkheden om veranderingen in gang te zetten, alleen, samen met onze cliënten en met collega's.
Waarheen leidt de weg?
Het sociaal werk is, zoals dat al jaren het geval is en naar verwachting ook zal blijven, volop in beweging. En het staat ook volop ter discussie: waar zijn we wél en niet van? Hoe ziet de toekomst van het sociaal werk eruit als grenzen tussen verschillende beroepen in zorg en welzijn verder lijken te vervagen? Is de toekomst van het sociaal werk zoals we het kennen onzeker, moeten we onze specifieke body of knowledge verdedigen en assertieve professionals zijn?
De toekomst is al begonnen
In de jaren '60 en '70 van de vorige eeuw was mijn vader huisarts. Hij was wat je noemt ‘een katholieke plattelandsdokter'. In die tijd werd de lokale zorg, zoals consultatiebureaus, wijkzorg, medische hulpmiddelen en later ook het maatschappelijk werk, georganiseerd door zogeheten ‘kruisverenigingen'.
Zijn we het netwerk niet gaan overwaarderen?
Ik weet nog goed dat ik haar voor het eerst ontmoette. Ze was nooit gewend om hulp te vragen, maar nu kon ze niet anders meer. Ze zat in een moeilijke situatie. Ze had een groot netwerk en stond altijd klaar voor iedereen. Maar nu zij - de altijd zo sterke vrouw - hulp nodig had, waren er maar weinig mensen beschikbaar. Dat was de reden van haar komst.
Ecologische crisis: er is geen energie meer voor
Vanuit het sociaal werk wordt vaak gezegd of in ieder geval gedacht dat een crisis een kans is. En ja, dat vind ik ook, een crisis op zijn tijd is best leuk. Niet vanwege de crisis, maar omdat er veel openheid ontstaat en anderen soms bereid zijn dat stapje extra te zetten. In relatief korte tijd kan je verschil maken. Maar hoelang kan een crisis duren? Ik heb een tijdje in de jeugdzorg gewerkt en merkte daar dat het bewustzijn over een crisis een beperkte looptijd heeft. Want op het moment dat verandering uitblijft, wordt er overgeschakeld op een ander systeem, namelijk overleving.
Geen geld geven aan bedelaars
Onlangs deed Kavish Partiman, CDA-fractievoorzitter in de gemeenteraad van Den Haag, een gedenkwaardig voorstel. Zou het geen goed idee zijn om mensen die geld geven aan bedelaars te beboeten? Als bedelaars of daklozen een euro krijgen van een voorbijganger, besteden zij die wellicht aan drugs of alcohol. Dat kan hen weerhouden van het zoeken naar structurele hulp bij maatschappelijke organisaties.
Zeker weten!
Soms verlang ik nog wel eens terug naar de stelligheid waarmee ik, aan het begin van mijn carrière, dacht te snappen hoe het allemaal zit in het sociaal werk.
Die ene cliënt
Er wordt me vaak gevraagd of ik het uitvoerende vak niet mis. Ondanks dat ik er na vijftien jaar heel bewust voor gekozen heb iets anders te gaan doen, kan ik met volle overtuiging zeggen dat ik soms wel degelijk terugverlang naar de mooie intense gesprekken met cliënten. Het blijft speciaal dat mensen je in vertrouwen nemen en hun grootste pijn en verdriet met je delen.
Aardig zijn is niet voor iedereen
Toen ik nog op school zat, in de jaren zestig en zeventig, was vriendelijkheid een eigenschap die sommige leerlingen hadden en andere niet. Dat was in het algemeen hoe ik de wereld beleefde: sommige kinderen zijn goed in wiskunde, andere niet. Die zijn slim in talen of geschiedenis. Ze hebben commercieel inzicht. Of ze zijn mooi, sportief, of grappig. Of vriendelijk dus, want ook dat was een talent dat niet iedereen bezat.
