De begrippen ‘eenzaamheid’ en ‘sociaal isolement’ worden helder uitgelegd. Bij eenzaamheid gaat het over de subjectieve beleving van het gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties, vaak onderverdeeld naar emotionele, sociale en existentiële eenzaamheid. Bij sociaal isolement gaat het om iemand die sociaal geïsoleerd is doordat de persoon weinig of geen (betekenisvolle) contacten heeft.

Het boek begint in de zomer van 2018 in Brussel, als er voor de schrijver een eind komt aan zijn eigen eenzaamheid doordat hij zijn liefde Sara ontmoet, een celliste uit Philadelphia. Die eenzaamheid relativeert hij meteen: ‘Welbeschouwd was het een eenzaamheid van niks, alleen al vanwege mijn twee kinderen. Maar die waren slechts de helft van de week bij mij, en met het klimmen van hun jaren minder goed bruikbaar als troostdieren.’ Het boek eindigt als Sara een jaar naar China gaat: ‘In gedachten sta ik al op een vliegveld, zo’n vliegveld dat Kapuscinski beschreef. Daar gaat ze, door de douane, cello op de rug. Onvermijdelijk, maar zo verdrietig. Mijn wereld verschrompelt tot vertrouwde proporties. Welkom terug, eenzaamheid.’

Die verandering maakt deel uit van een veel bredere trend die econoom Noreena Hertz uitvoerig beschrijft in haar indrukwekkende studie De eenzame eeuw. Op basis van een diversiteit aan wetenschappelijke onderzoeken van zichzelf en anderen concludeert Hertz dat de verbindingen tussen mensen in de afgelopen decennia ernstig verschraald zijn. Ze ziet die verschraling terug in vele verschijnselen, waaronder onze verslaving aan smartphones, online winkelen, kantoortuinen, het hoge levenstempo in steden, het verdwijnen van bibliotheken en buurthuizen, de platformeconomie, werkpleksurveillance en ‘vijandige’ architectuur – interventies in de openbare ruimte die als doel hebben zwervers en hangjongeren te weren. Het zijn allemaal fenomenen die contact tussen mensen beperken, overbodig maken of ‘verdunnen’. Dat alles leidt tot gevoelens van isolement.

Honderd jaar eenzaamheid is het magnum opus van de Colombiaanse en inmiddels overleden auteur Gabriel García Márquez. In deze adembenemende roman wordt de geschiedenis van het dorp Macondo en de familie Buendía verteld. Deze geschiedenis brengt ons in honderd jaar van de middeleeuwen tot in de twintigste eeuw. Macondo is gebaseerd op de geboorteplaats van García Marquez en ligt, alhoewel het land nooit in het boek bij naam wordt genoemd, in het regenwoud van Colombia. In tegenstelling tot wat de titel doet vermoeden is het een ontzettend rijk boek. Eenzaamheid is dan ook niet alleen te vinden in afgezonderdheid, maar ook in lust, wanhopige liefde, wraak, hoogmoedigheid, waanzin, genialiteit en de dood, heel veel dood. Macht corrumpeert en lang niet alle misdaden worden bestraft of zelfs maar herdacht. Personages waar je wel van moet houden, ondanks, of misschien dankzij hun vele gebreken. Als je maar één boek mag lezen voor de rest van je leven, is dit absoluut geen slechte keuze.