Duurzaamheid is een onderwerp waarmee u zelf misschien actief bezig bent, op een zaterdagochtend, duurzamere verlichting aanbrengend in uw huis, of liggend op de bank, googelend naar reviews van zonnepanelen voor op het dak. Voor veel mensen is het inmiddels de normaalste zaak om hiermee bezig te zijn. Dus heel Nederland van het gas af: waarom niet? Een schonere wereld is immers een betere wereld.

Maar wat als bewoners hier niet mee bezig zijn? Wat als zij dit als een hobby van de politieke elite zien? Om te voorkomen dat deze verandering als een golf over bewoners heen spoelt, zouden sociaal werkers erop gericht moeten zijn om hen de energietransitie van onderaf te laten omarmen, betoogt Maarten ter Huurne in dit nummer. Zonder eigenaarschap en participatie van burgers zal de transitie immers een lastig verhaal worden. Precies daar kunnen sociaal werkers een belangrijke rol vervullen. Er is draagvlak nodig en dat kan alleen als bij bewoners een ‘positieve houding’ gaat bestaan over de energietransitie. En ja, dat maakt het, aldus Ter Huurne, voor gemeenten ook gemakkelijker om de noodzakelijke aanpassingen door te voeren.

Maar kan dat eigenlijk wel, eigenaarschap en participatie van onderop als van bovenaf de uitkomst al bepaald is (wijken moeten van het gas af)? Wat als mensen vraagtekens plaatsen bij de gevolgen ervan, zoals een huurverhoging en langdurige overlast in huis en wijk? Zien sociaal werkers het zelf als hun taak om zich met de energietransitie bezig te houden? Maja Rocˇak en Chantal van Lieshout onderzochten dit laatste in een kleinschalig, boeiend onderzoek onder opbouwwerkers waarvan zij eveneens in dit nummer verslag doen. Wat blijkt? Opbouwwerkers zien zichzelf niet als aanjager van de energietransitie. Zij zien in de wijken waar zij werken vooral bewoners die moeite hebben om het hoofd boven water te houden en aan het overleven zijn. Groen doen als je rood staat, kan dat wel? Het is geen urgent onderwerp in hun beroepspraktijk. Ze zijn er wel bekend mee, maar uitsluitend privé mee bezig, zo leren we van het onderzoek. Grote kans dat voor u hetzelfde geldt, schat ik in.

Hoe nu verder? Inmiddels nemen gemeenten speciaal voor de energietransitie opbouwwerkers in dienst. Mooi toch? Of slaat de macht zo te veel door naar de staat ten koste van de stem van de straat? Waarvoor is het sociaal werk eigenlijk op aarde? Als kersverse nieuwe hoofdredacteur val ik met deze kwestie met mijn neus in de boter. Er staat wat op het spel. Voor de overheid met haar ambitieuze beleidsdoelen, voor de bewoners met hun acute noden en behoeften, en voor het sociaal werk dat zich, bewegend tussen staat en straat, altijd wel weer een weg weet te banen naar een toekomst die er nog niet is.

hoofdredacteur