Artikel bewaren

Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

In de wachtkamer van de IND

Jantine Kriens, bestuurlijk aanjager Huisvesting statushouders, trok onlangs harde conclusies in haar eindrapportage Wind tegen tij. Al jaren geleden zou er in Nederland een opvangsysteem komen dat als het ware met de instroom mee ademt. De crisis van 2015, begin 2016 had ondubbelzinnig blootgelegd dat ontkenning van de realiteit tot grote problemen leidt. De wereld is op drift en vluchtelingen komen hiernaartoe. Het Rijk, de gemeenten, maar ook de provincies: alle bestuurlijke lagen moesten hun verantwoordelijkheid nemen. Daarvan is helaas niets terechtgekomen.
https://static-content.springer.com/image/art%3A10.1007%2Fs12459-023-1557-6/MediaObjects/12459_2023_1557_Fig1_HTML.jpg
Drie jaar geleden zouden provincies daarvoor bijvoorbeeld een plan indienen. Slechts één provincie deed dat: Groningen. Kriens constateert een gebrek aan urgentie bij bestuurders. Are you kidding me? Niet toevallig is het de provincie waarin het COA in Ter Apel ligt. Elders wordt het belang minder gevoeld, terwijl afgelopen zomer iedereen heeft kunnen zien waartoe een haperende opvang leidt. De beelden van tenten buiten het opvangterrein staan bij menigeen nog scherp op het netvlies.

Kriens constateert dat het Rijk veel te laat publiekelijk is gaan communiceren dat het COA tegen de grenzen aanliep. Hoe zag dat ’tegen grenzen aanlopen’ eruit voor sociaal werkers? Daarover interviewden we twee professionals voor dit themanummer over vluchtelingen, mensen die asiel zoeken en statushouders. Zij werken in Ter Apel met minderjarige asielzoekers. Op het hoogtepunt van de crisis zagen zij zich geconfronteerd met tientallen jongeren die op plastic stoelen sliepen in de wachtruimte van de IND. Jongeren die elke avond tot de uitverkorenen hoopten te horen. Dat wil zeggen: tot hen die een opvangplek met een bed kregen toegewezen door een van de sociaal werkers. ‘Dat ik moest aanwijzen wie mee mocht en daarna de deur achter me dicht trok. Daar lag ik echt wakker van,’ zo vertelt één van de sociaal werkers. Het zijn keuzes die je helemaal niet wilt maken. Het is beleid uitleggen dat helemaal niet uit te leggen valt. Het is een gevolg van tenenkrommende bestuurlijke onverschilligheid. De Mexicaanse Alejandra Ortiz schreef een prachtig, confronterend boek over haar ervaringen als vluchtelinge met het Nederlandse asielsysteem. De waarheid zal me bevrijden leest als een aanklacht tegen dat systeem. Mensen die met vluchtelingen werken horen zoveel verhalen dat ze te pragmatisch en rechtlijnig worden. Ze verliezen zo hun menselijkheid, zo stelt Ortiz. De professionals die wij spraken strijden ervoor om precies dát te voorkomen. Ik hoop dat hun analyse om radicaal anders naar mensen te gaan kijken die in Nederland om asiel vragen, brede weerklank vindt. Vooral onder beleidsmakers. En dat alle bijdragen hun weg weten te vinden in deze special over een van de meest prangende maatschappelijke kwesties van deze tijd.

Marc Hoijtink
hoofdredacteur