Het onderwerp is geïnspireerd op (actie)onderzoek in het kader van een Raak-project dat begon in februari 2019 en jongstleden april eindigde en waaraan hogescholen en welzijnsinstellingen uit Rotterdam, Den Haag en Amsterdam deelnamen.

In vier artikelen beschrijven verschillende bij dit project betrokken auteurs hoe huizen van de wijk momenteel met samensturing te maken hebben en onderzoeken ze wat succesfactoren of juist belemmeringen zijn bij het effectief praktiseren daarvan.

In het hoofdartikel wordt het thema nader belicht en in verband gebracht met nieuwe opgaven waar het welzijnswerk zich voor geplaatst ziet nu de overheid ‘zelfregie’ en ‘actieve participatie’ van burgers verwacht. Ook vergelijken de auteurs de samensturingsprocessen van twee buurthuizen en trekken zij op basis daarvan conclusies over ‘good practices’.

Samensturing vergt improvisatietalent. Kennis van verschillende belanghebbenden moet bij elkaar gebracht, zodat zij blijvend nieuwe ideeën en onderling begrip kunnen genereren. De tweede thema-bijdrage gaat in op de vraag wat voor leiderschap daarvoor nodig is.

Buurthuizen waren lange tijd gehuisvest in gemeentelijk vastgoed, maar sinds 2010 is daar flink op bezuinigd. Soms werden panden aan de hoogste bieder verkocht, andere keren kregen buurthuizen een verdienopdracht. De effecten van al deze ontwikkelingen op samensturing staan centraal in het derde thema-artikel.

De coronacrisis oefent ook in huizen van de wijk haar invloed uit. Vooral in de eerste maanden ervan nam de onderlinge solidariteit tussen burgers toe, zo illustreren de vele sociale initiatieven die, vaak met een huis van de wijk als vertrekpunt, van de grond kwamen. Hoe verliep die samenwerking? En hoe duurzaam zijn deze initiatieven? Het laatste thema-artikel gaat nader op deze vragen in.

Door het nummer heen vindt u portretten van drie professionals die op hun manier bijdroegen en -dragen aan samensturing: onafhankelijk adviseur Bart Bakker, wetenschapper en kwartiermaker Doortje Kal en wijkondersteuner Ruud Kol.

Vanzelfsprekend komen ook andere onderwerpen aan de orde in dit nummer. Politiek socioloog Fenneke Wekker stelt in Onderzoek vragen bij de vaak dwingende beleidsopdracht aan sociale professionals te werken aan inclusie. In Casuïstiek vraagt een maatschappelijk werker zich af of ze haar cliënt had mogen aanspreken op gedrag dat tegen haar principes ingaat. Wetten en Regels behandelt ‘ouderverstoting’, een urgent thema. En in Boeken wordt weer een keur aan belangwekkende titels besproken.

Ten slotte. Dit redactioneel heeft drie mensen als afzender: de afzwaaiend hoofdredacteur (MK), de nieuwe hoofdredacteur (MH) en een gastredacteur (MdK). Samen met de redactie en diverse gastauteurs maakten we dit themanummer. Als dát geen samensturing is!