Iedere avond komt er een bus aan in Ter Apel met mensen die na een lange reis vol ontberingen hulp nodig hebben. Sommigen zijn ziek, anderen hebben nauwelijks kleding of geld bij zich. Ik sprak er met jonge vluchtelingen uit Syrië. Ze waren slim, en zeer gemotiveerd om snel de taal te leren en te gaan werken of studeren. Maar de meesten moeten eerst in de wachtstand; zij blijven langer in Ter Apel dan de bedoeling is. De sociaal werkers wachten elke dag op bericht van gemeenten die plaatsen beschikbaar stellen voor door- stroming. Dagelijks moeten immers evenveel mensen Ter Apel verlaten als er binnenkomen. Dat lukt tot nu toe niet, maar met de spreidingswet zullen ook gemeenten die tot nu toe weinig solidair zijn, hun bijdrage gaan leveren.

Mythes over migratie

Er zou sprake zijn van een grote toename van migranten. Wilders sprak zelfs van een tsunami. Een van de belang- rijkste boeken van 2023 is Hoe migratie echt werkt van hoogleraar sociologie Hein de Haas. Hij bestudeert het verschijnsel al meer dan dertig jaar en veegt de vloer aan met vele mythes aan de hand van een indrukwekkende hoeveelheid feiten. Zo is er geen sprake van een tsunami: de omvang van migratie is al zo’n zestig jaar stabiel, en bedraagt zo’n 3 procent van de wereldbevolking. Slechts 0,3 procent betreft vluchtelingen! Gezien de grote ongelijkheid in de wereld noemt De Haas het terecht verbazingwekkend dat slechts zo’n laag percentage van de wereldbevolking als vluchteling naar een ander land gaat. Bijna alle mensen in arme of onveilige landen blijven dus in eigen land.

De feiten kennen

In het rijke Nederland bestaat minder dan 10 procent van de migranten uit asielzoekers en de trend is de laatste twintig jaar zelfs licht dalend. Die daling is vanuit het perspectief van het arbeidsmarkttekort eigenlijk zorgelijk. Asielzoekers kosten in de beginfase uiteraard geld, maar kunnen al snel bijdragen aan de samenleving, als ze mogen werken. Niet voor niets vond meer dan de helft van de Oekraïense vluchtelingen die naar Nederland kwamen snel werk. Een andere mythe is dat migratie criminaliteit zou doen toenemen. De Haas laat overtuigend zien dat dit niet klopt. Illegale migranten vertonen, zelfs vergeleken met legale migranten en de autochtone bevolking, het minste crimineel gedrag. Ook progressieve politici hadden de feiten van De Haas beter moeten kennen om de ongrondwettelijke stemmingmakerij van Wilders te ontzenuwen.

Daverend succes

Abram de Swaan zei onlangs terecht dat migratie eigenlijk een daverend succes is geworden: meer dan twee miljoen nieuwe Nederlanders dragen inmiddels positief bij aan onze samenleving. Ook sociaal werkers hebben daar een rol in gespeeld: bijvoorbeeld in de opvang, in het maatschappelijk werk, het opbouwwerk, het schoolmaatschappelijk werk en het jongerenwerk.

Door Jan Willem Bruins, directeur BPSW